Nội dung bài viết
Kỹ thuật trồng, chăm sóc và thu hoạch chanh
1. Đất trồng chanh.
Chanh có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau, nhưng tốt nhất là đất thịt tơi xốp và nhiều mùn. Độ pH thích hợp từ 5 – 8, chanh không chịu úng nước và mặn cần đào kênh hoặc lên luống cao để thoát nước.
2. Thời vụ trồng chanh.
Trồng chanh tứ quý thích hợp nhất vào vụ xuân khoảng tháng 2 – 3, vụ thu trồng từ tháng 8 – 10.
3. Mật độ, khoảng cách trồng chanh.
Khi trồng thuần chanh thì cây cách cây là 2,5 x 2,5 m, khi trồng xen canh với các cây rau màu thường là 3,5 m x 3 – 4 m. Như vậy khi trồng thuần thì mật độ là 1.600 cây/ha. Trồng xen mật độ là 900 cây/ha. Nếu vùng đất thấp phải có đê bao khép kín, có hệ thống thủy lợi tưới tiêu hoàn chỉnh, đắp mô cao 0,5 – 0,6m, rộng 0,8 – 1m. Nếu vùng đất cao mặt đất bằng phẳng đắp mô cao 0,3 – 0,8 m, rộng 0,8 – 1 m.
4. Làm đất, đào hố trồng chanh.
Hố được đào trước trồng 1 – 2 tháng, kích thước hố trồng 0,6 x 0,6 x 0,6m với vùng đất thấp hố đào sâu 30 – 40cm, đất đồi đào sâu 60 – 80cm.
5. Bón lót cho cây chanh.
– Bón lót phân chuồng vào hố trước.
– Phân chuồng hoai mục: 20-30 kg.
– Phân lân 0,5 kg.
– Kali 0,1kg.
– Vôi bột 1 – 1,5 kg.
Trộn đều lượng phân với đất, dùng cuốc phá thành hố sau đó rải vôi lên mặt hố và lấp đất mỏng. Tiếp đó bơm nước vào đầy hố, khoảng 10 – 15 ngày sau là trồng.
6. Kỹ thuật trồng cây chanh.
Đặt cây tùy số lượng nhánh nhiều cành bên hay ít mà đặt nhánh thẳng hay hơi nghiêng. Đặt nghiêng đối với cây chiết ít nhánh, giúp các đọt bên mọc lên để tạo tán. Sau khi trồng xong phải cắm cọc buột thân cây vào cố định cây. Nếu là cây ghép xoay mắt ghép về hướng gió chính, lấp đất ngang cổ rễ hoặc cao hơn 1 – 2cm, tránh làm vỡ bầu hay lấp đất quá sâu. Năm đầu nên trồng xen đậu đỏ, lạc hay các loại rau khác. Một thời gian sau, khi đợt đọt non chuyển sang bánh tẻ thì có thể bón một ít phân NPK hoặc xịt thêm phân bón lá để cho cây ra đợt đọt non mới đồng loạt hơn, có thể bấm tỉa những đọt quá dài để tạo tán cây tròn hơn không bị gió làm gãy.
7. Kỹ thuật chăm sóc cây chanh.
– Hạn chế ánh sáng. Trong thời gian đầu ta có thể trồng xen cây họ đậu vào trong vườn để hạn chế giông gió, đổ ngã và che bớt ánh sáng.
– Giữ ẩm. Tủ gốc cho cây vào mùa khô, nhằm hạn chế chi phí tưới nước, trong vườn nên để cỏ cao 20-40cm để hạn chế nắng nóng vào mùa khô và chống xói mòn hay tăng cường thoát nước trong đất vào mùa mưa.
– Tưới nước. Cung cấp nước cho cây điều độ, muốn cây ra hoa, ngưng tưới cho khô gốc 20 – 30 ngày, sau đó tưới lại cây sẽ ra hoa.
– Tỉa cành tạo tán. Hạn chế cành vượt, loại bỏ những cành già cỗi sâu bệnh, giúp cây thông thoáng, có dáng đẹp, tăng khả năng quang hợp và cây phát triển cân đối đủ sức mang quả.
– Bồi đất cho cây. Vào thời kỳ bón thúc cho cây nên cho thêm đất mới vào tán cây dầy 2 – 3cm cùng kết hợp việc bán phân hữu cơ hoai hay phân hóa học.
– Bón phân thúc.
Xem thêm: Phòng trừ một số bệnh hại thường gặp trên cây cacao
Thay đổi tùy theo tính chất đất, năng suất…
+ Phân chuồng 20-30 kg.
+ Tro bếp 1- 2 kg tro/hốc/ năm.
+ Năm thứ nhất: 0,5 – 1,0kg đạm+ 0,3 – 0,5kg NPK(16-16-8).
+ Năm thứ hai: 1,0 – 2,0kg đạm + 0,3 – 0,5kg NPK (16-16-8).
+ Năm thứ ba trở đi: 2,0 – 2,4kg đạm + 0,5kg NPK (16-16-8) + 1 kg vôi. Do thu quả rải rác nên chia phân ra bón từ 4 – 5 lần/ năm.
8. Phòng trừ sâu bệnh cho cây chanh.
– Bệnh ghẻ trên cây chanh.
Do nấm Elsinoe fawcettii gây ra. Thường xuyên vệ sinh vườn cây, cắt tỉa và thu gom các bộ phận bị bệnh đem tiêu hủy. Phun ngừa khi cây ra đọt non hoặc khi hoa rụng cánh 2/3 bằng thuốc gốc đồng như Copper Zinc 85 WP, Coc 85 WP với liều lượng 20 – 30g/8 lít. Phun thuốc Benlate 50 WP, Derosal 60 WP, Polyram 80 DF, Kumulus 80 WP, Top plus 70 WP với nồng độ 0,2 – 0,5 %, phun 7 – 10 ngày/ lần.
– Bệnh thán thư trên cây chanh.
Do nấm Colletotrichum gloeosporioides gây ra. Nấm làm hại lá, hoa và quả, làm rụng quả non. Cần cắt tỉa và tiêu hủy các lá, cành, trái bị bệnh, vệ sinh vườn, tỉa tán thoáng, tránh để vườn ẩm thấp. Không nên tưới nước lên tán cây khi cây bị bệnh. Phun thuốc khi thấy bệnh xuất hiện bằng các loại thuốc sau: Mancozeb 80 WP, Copper B 75 WP, Benomyl 50 WP, Antracol 70 WP, Bavistin 50 FL, Daconil 75 WP, Ridomil MZ 72 WP… liều lượng 15 – 30 g(cc)/8 lít, phun 7 – 10 ngày/lần, nên thay đổi thuốc sau vài lần phun để tránh sự quen thuốc của mầm bệnh.
– Bệnh thối gốc chảy nhựa trên cây chanh.
Do nấm Phytophthora spp gây ra. Không nên tủ cỏ sát gốc vào mùa mưa. Dùng Copper Zinc 85 WP, Mancozeb 80 WP, Dithane M45 80 WP, Champion 77 WP pha đặc rồi phết vào vết bệnh 7 ngày/lần. Hoặc để ngừa bệnh phết 2 lần/năm vào đầu và cuối mùa mưa. Phun thuốc khi bệnh gây hại cho cây Curzate M8 80 WP, Manzate 80 WP, Ridomil 72 WP, Metalaxyl 25 WP, Aliette 80 WP với liều lượng 2030g/8 lít, phun 7-10 ngày/lần.
– Nhóm rệp sáp (rệp sáp, rệp bông, rệp dính) hại cây chanh.
Nên sử dụng phối hợp thuốc hóa học (loại thuốc hóa học gốc lân hữu cơ tỏ ra có hiệu quả đối với rệp sáp khi không sử dụng liên tục một loại nhất định) với dầu khoáng (dầu khoáng DC-Tronc Plus, SK 99 – Enpray; có thể sử dụng ở liều lượng 0,5%) kết hợp diệt trừ kiến lửa.
– Sâu chích hút hại cây chanh.
Dùng tay bắt giết hoặc phun Bi58 0,05 – 0,1%, Basa 0,2%. Phun Padan 95WP nồng độ 0,05 – 0,1%, hoặc dùng hỗn hợp 20ml Decis 25EC+1 lít Bi58 rồi pha loãng với nước nồng độ 0,05 – 0,07% để phun. Phun lưu huỳnh bột 20 – 25kg/ha hoặc Zineb 0,3 – 0,5%. Cũng cần quét vôi mỗi năm 2 lần để phòng sâu đục thân và phun thuốc sâu ngay sau khi lộc non vừa mới nhú để trừ sâu bùa vẽ.
– Rầy chổng cánh hại cây chanh.
Là đối tượng trung gian truyền bệnh vàng lá Greening, sử dụng thuốc Applaud MIPC 25%, BTN, Admire 50ND, Bassan 50ND, Trebon 10ND…
– Rầy mềm hại cây chanh.
Chích hút nhựa trên chồi non hay mặt dưới lá non sử dụng thuốc: Bassan 50ND, Supracide 40EC, Polytrin 40EC, Trebon 10ND…
– Nhện đỏ hại cây chanh.
Ấu trùng và thành trùng đều gây hại sử dụng thuốc: Confidor, Kelthane, Danitol…
9. Cách xử lý cho cây chanh ra hoa.
– Xiết nước. Ngưng tưới nước, tưới phân, hạn chế nguồn cung cấp dinh dưỡng cho cây khoảng 3 – 4 tuần, sau đó bón phân và tưới nước trở lại, cây sẽ cảm ứng và cho hoa quả sớm hơn thường lệ.
Xem thêm: Quản lý sâu bệnh hại trên cây hồ tiêu tại Việt Nam
– Đánh gốc. Cuốc sâu 20 – 30cm xung quanh tán cây, cắt đứt rễ. Đồng thời ngừng tưới nước, tưới phân, sau đó lấp đất lại. Sau 7 – 10 ngày cây chanh sẽ trút 40 – 50% lá non, lộc non và lá bánh tẻ. Cuốc rãnh sâu 10 cm xung quanh tán, bón mỗi gốc 1-2kg kali clorua, để đất khô 1 tháng, sau đó tưới ẩm và chăm sóc bình thường. Khoảng 30 ngày sau cây chanh tiếp tục nảy lộc, ra hoa, ra quả vào tháng 6 – 7, cho thu quả vào tháng 12 – 2 năm sau.
10. Thu hoạch và bảo quản.
Khoảng 4 tháng sau khi hoa nở thì có thể thu hoạch được. Thu hoạch chanh khi quả có vỏ căng, bóng. Thu hái nhẹ nhàng, tránh rụng lá gãy cành. Sau khi thu hoạch để chanh ở khu vực thoáng mát, cách mặt sàn 10 – 15cm. Có thể dùng các loại hóa chất bảo quản để chanh được tươi lâu
