Nội dung bài viết
Phòng trừ một số loại sâu bệnh hại chính trên cây khoai tây
1. Sâu chính hại khoai tây
1.1. Sâu xám:
Sâu xám hại khoai tây phát sinh nhiều trong điều kiện thời tiết lạnh, ẩm độ cao, chủ yếu phá hại từ tháng 11 đến cuối tháng 2 ở giai đoạn cây còn nhỏ. Sâu xám thường cắn ngang gốc cây khi khoai tây đang ở thời kỳ mọc. Khoảng 9 – 10 giờ tối sâu xám ở dưới đất chui lên mặt đất và bám vào cây để ăn lá, đến khoảng 5 – 6 giờ sáng thì chui xuống gốc cây hoặc dưới đất để ẩn.
Biện pháp phòng trừ:
– Dẫn nước ngập ruộng trước khi chuẩn bị đất để trồng. Soi đèn bắt sâu vào 9 – 10 giờ tối hoặc vào buổi sáng sớm. Dùng bẫy chua ngọt để bẫy bướm (4 phần đường đen + 4 phần dấm + 1 phần rượu + 1 phần nước + 1% thuốc).
– Dùng Basudine hạt để xử lý đất, liều lượng dùng từ 41,5 – 55,5 kg/ha (1,5 – 2,0 kg cho một sào Bắc bộ 360 m2) hoặc dùng Nuvacron nồng độ 0,15%; Sumicidin 0,1% phun vào buổi chiều sau trồng.
1.2. Nhện trắng:
Nhện trắng thường xuất hiện và gây hại khi thời tiết ấm. Chúng tụ tập ở mặt dưới lá non, ngọn cây và chích hút dịch làm cho lá và ngọn quăn lại. Dùng Supracide 40EC hoặc Pegrasus để phun phòng trừ.
1.3. Bọ trĩ hại khoai tây:
Bọ trĩ xuất hiện và gây hại khi thời tiết ấm. Chúng chích hút dịch lá làm cho lá bị khô và chết. Dùng thuốc Supracide 40EC hoặc Treebon 10EC hoặc Sumicidin 20ND hoặc Bassa 50EC, Sherpa nồng độ 0,1 – 0,15% để phun trừ ngay sau khi bọ trĩ xuất hiện.
Xem thêm: Đặc tính thực vật học của cây sầu riêng
1.4. Rệp:
Rệp có cơ thể hình bầu dục, thuôn dài, quanh mình có sáp trắng. Rệp cái không có cánh, rệp đực có cánh, trứng có lớp lông sáp phủ kín. Rệp nhỏ, dài khoảng 1 – 2 mm. Rệp sống trên nhiều loại cây. Với cây khoai tây, thời kỳ cây sinh trưởng mạnh (30 – 60 ngày tuổi) thường có rệp xuất hiện. Chúng tụ tập ở phần ngọn, ở các nách lá, nằm dưới mặt lá.
Khi khoai gần thu hoạch, rệp sống chủ yếu ở gốc cây, bám vào mắt củ khoai gần mặt đất. Đến khi bảo quản, nhất là bảo quản bằng kho tán xạ thì rệp sống tập trung ở mắt củ, xung quanh mầm để hút dịch, làm thui mầm khoai.
Khi mật độ rệp xuất hiện cao, phun thuốc Altach 5EC, Cyper 25EC (20 ml/16 lít nước), Mospilan 3EC (20 ml/16 lít nước), Hopsan 75EC (50 ml/16 lít nước), Nouvo 3.6EC (8 – 10 ml/16 lít nước); Pegasus 500EC hoặc Treebon 10EC.
1.5. Sâu hà khoai tây:
Sâu hà khoai tây chưa xuất hiện ở vùng trồng khoai tây miền Bắc, nhưng đã có ở Đà Lạt từ lâu. Sâu hà gây hại ở thân, lá và củ. Khi chuyển giống khoai tây từ Đà Lạt đi vùng khác cần lưu ý đối tượng này để tránh lây lan. Dùng Sherpa để phun.
Xem thêm: Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây mận
2. Bệnh chính hại khoai tây
2.1. Các bệnh do virut gây ra trên cây khoai tây
2.1.1. Triệu chứng của các bệnh do vi rút gây ra trên cây khoai tây
– Bệnh vi rút xoăn lùn: Do vi rút Y gây ra, đây là loại bệnh phổ biến ở Việt Nam. Bệnh xoăn lùn thường làm giảm từ 10 – 90% năng suất.
Triệu chứng thường gặp: Khi khoai tây bị bệnh này lá bị xoăn lại, cây còi cọc thấp lùn xuống, lá bị nhăn, phiến lá gồ ghề không phẳng, phiến lá có màu xanh đậm xen kẽ xanh nhạt trông không bình thường, củ nhỏ và ít củ.
– Bệnh vi rút khảm: Do vi rút X, S và M gây ra, bệnh ít nghiêm trọng hơn nhưng lại rất phổ biến ở Việt Nam, làm giảm năng suất 10 – 15%.
Triệu chứng thường gặp: Cây bị bệnh vi rút khảm trên phiến lá có những vết đốm mầu vàng nhạt xen với mầu xanh tạo thành vết khảm lốm đốm.
Xem thêm: Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây cà phê
– Bệnh vi rút cuốn lá (PLRV): Gây hại nghiêm trọng và làm giảm năng suất tới 90%. Triệu chứng thường gặp: Cây bị vi rút cuốn lá thì lá phía dưới bị cong cuốn lên, khi nắm lá vào tay và bóp mạnh, lá bị gẫy giòn.
2.1.2. Biện pháp phòng trừ các bệnh vi rút trên cây khoai tây:
– Diệt trừ các tác nhân truyền bệnh như rệp và bọ phấn… Sử dụng giống sạch bệnh và nhổ bỏ cây bệnh. Bón phân cân đối, không bón nhiều phân đạm. Luân canh cây trồng, thu dọn tàn dư cây bệnh trên đồng ruộng. Không trồng khoai tây gần ruộng trồng cà chua, bầu bí.
– Gieo ươm cây con trong nhà lưới ngăn cản bọ phấn gây hại. Nhổ bỏ cây bị bệnh trên ruộng để tiêu hủy. Sử dụng thuốc để trừ bọ phấn truyền bệnh: Nouvo 3.6EC (8 – 10 ml/16 lít nước), Altach 5EC (15 – 20 ml/16 lít nước), Cyper 25EC (15 – 20 ml/16 lít nước), Wellof 330EC (40 ml/16 lít nước).
2.2. Các bệnh do vi khuẩn gây ra trên cây khoai tây
2.2.1. Bệnh héo xanh:
Bệnh héo xanh do vi khuẩn Ralstonia solanacearum gây nên. Đây là loại bệnh nghiêm trọng phổ biến ở vùng nhiệt đới nóng ẩm và lây lan nhanh.
Biện pháp phòng trừ:
– Sử dụng củ giống sạch bệnh, không bón phân tươi và nhổ bỏ cây bệnh.
– Luân canh với lúa nước, không nên trồng khoai tây ở những ruộng mà trước đó vừa mới trồng khoai tây, cà chua, cà hoặc thuốc lá…
2.1.2. Bệnh mốc sương trên cây khoai tây:
Do nấm Phytophthora infestans gây nên. Khi nhiệt độ xuống thấp từ 15 – 18oC có mưa phùn kéo dài, trời nhiều mây mù, độ ẩm không khí cao thường phát sinh bệnh mốc sương. Kiểm tra đồng ruộng và phun phòng đều trên 2 bề mặt của lá bằng thuốc Boóc đô nồng độ 1% hoặc Ridomil Mancozeb 72W; Zineb pha 25 – 30 gam/1 bình 10 lít.
Xem thêm: Kỹ thuật phòng chống bệnh nấm ghẻ trên cây ổi.
2.1.3. Bệnh héo vàng cây khoai tây:
Bệnh héo vàng do nấm Fusarium spp. gây nên, cũng không thành dịch nghiêm trọng, nhưng khi trời nóng dễ xẩy ra ở thời kỳ mọc và cây phát triển, làm cho củ bị bệnh, gây ra thối khô trong kho bảo quản. Ban đầu những lá ở phía dưới bị vàng úa, sau đó những lá trên ngọn cũng vàng rồi héo và chết toàn cây. Bào tử nấm trên cây rơi xuống đất và xâm nhập vào củ. Nấm héo vàng bám vào củ khó phát hiện hơn nấm lở cổ rễ nên khi loại củ bị bệnh khó hơn và gây nên củ bị thối khô trong kho.
Biện pháp phòng trừ: Sử dụng củ giống sạch bệnh để trồng; Trồng khoai tây luân canh với lúa nước; nhổ bỏ cây bị bệnh để tránh lây lan. Có thể dùng thuốc Moceren loại 25%WH phun lên cây với nồng độ 10 – 12 g/1 bình phun tay.
