Nội dung bài viết
Phòng trừ sâu bệnh hại trên cây dưa hấu
1. Phòng trừ sâu hại trên cây dưa hấu
1.1. Rầy lửa, bọ trĩ, bù lạch hại dưa hấu
– Thành trùng và ấu trùng rất nhỏ có màu trắng hơi vàng, sống tập trung trong đọt non hay mặt dưới lá non cây dưa hấu, chích hút nhựa cây làm cho đọt non bị xoăn lại. Thiệt hại này kết hợp với triệu chứng do rệp dưa làm cho đọt non bị sượng, ngẩng đầu lên cao thường gọi là “bắn máy bay hay đầu lân”. Khi nắng lên bù lạch ẩn nấp trong kẽ đất hoặc rơm rạ. Thiệt hại do bọ trĩ, bọ dưa có liên quan đến bệnh siêu trùng.
– Bù lạch sẽ phát triển mạnh vào thời kỳ khô hạn. Thiệt hại này cũng xảy ra ở những vùng chuyên canh rất trầm trọng. Nên trồng đồng loạt và tránh gối vụ, kiểm tra ruộng dưa thật kỹ để phát hiện sớm ấu trùng bù lạch.
– Bù lạch có tính kháng thuốc rất cao, nên thay đổi thuốc thường xuyên phun Confidor 100SL, Admire 50EC… 0.5 – 1‰, Danitol l0EC 0.5 – 1‰.
1.2. Bọ rầy dưa
– Thành trùng có cánh cứng, màu vàng cam, dài 7 – 8mm, sống lâu 2 – 3 tháng, đẻ trứng dưới đất quanh gốc cây dưa, hoạt động ban ngày, ăn cạp lá, thường gây thiệt hại nặng khi cây dưa còn nhỏ đến lúc cây có 4 – 5 lá nhám. Ấu trùng có màu vàng lợt, đụt vào trong gốc cây dưa làm dây héo chết.
– Có thể bắt bằng tay vào sáng sớm khi cây dưa còn nhỏ, để tránh lây lan sang vụ sau cần thu gom tiêu hủy cây dưa sau mùa thu hoạch, chất thành đống để dẫn dụ bọ dưa tập trung rồi phun thuốc. Rải thuốc hột như Sumi alpha, Baythroit 5SL, Admire 50 EC l – 2 %.
1.3. Rệp dưa, rầy nhớt hại dưa hấu
Còn được gọi là rầy mật, cả ấu trùng lẫn thành trùng đều rất nhỏ, dài độ 1 – 2mm, có màu vàng, sống thành đám đông ở mặt dưới lá non từ khi cây có 2 lá mầm, đến khi thu hoạch, chích hút nhựa làm cho ngọn dây dưa chùn đọt và lá bị vàng. Rầy truyền các loại bệnh siêu vi khuẩn như khảm vàng. Chúng có rất nhiều thiên địch như bọ rùa, dòi, kiến, nhện, nấm,… nên chỉ phun thuốc khi nào mật số quá cao, ảnh hưởng đến năng suất. Phun các loại thuốc phổ biến như trừ bọ rầy dưa.
1.4. Sâu ăn tạp, sâu ổ, sâu đàn
Thành trùng là loại bướm đêm rất to, cánh nâu, giữa có một vạch trắng. Trứng đẻ thành từng ổ hình tròn ở mặt dưới phiến lá, cỏ lông vàng nâu che phủ. Sâu non lúc nhỏ sống tập trung ở mặt dưói phiến lá nên gọi là sâu ổ, khi lớn lên phân tán dần, mình có màu xám vói khoang đen lớn ở trên phía lưng sau đầu, ăn lủng lá có hình dạng bất định, hoặc cắn đứt ngang thân cây con. Sau đó, sâu thường chui vào sống trong đất, ẩn dưới các kẽ nứt hay rơm rạ phủ trên mặt đất, nhộng ở trong đất.
– Nên làm đất kỹ trước khi trồng vụ sau để diệt sâu và nhộng còn sống trong đất, xử lý đất bằng thuốc hạt. Có thể ngắt bỏ ổ trứng hay bắt sâu non đang sống tập trung.
– Nên thay đổi loại thuốc thường xuyên, phun vào giai đoạn trứng sắp nở có hiệu quả cao: Sumicidin l0EC, Cymbus 5EC, Karate 2.5EC, Fenbis 2.5 EC, Decis 2.5 EC,… 1 – 2% có thể pha trộn với Atabron 5EC từ 2 – 3 cc/binh xịt 81.
1.5. Sâu ăn lá hại dưa hấu
Bướm nhỏ, màu nâu, khi đậu có hình tam giác màu trầng ở giữa cánh, hoạt động vào ban đêm và đẻ trứng rời rạc trên các đọt non. Trứng rất nhỏ, màu trắng, nở trong vòng 4 – 5 ngày. Sâu nhỏ, dài độ 8 – l0mm, màu xanh lục có sọc trắng đặc sắc ở giữa lưng, thường nhả tơ cuốn lá non lại và ở bên trong lá hoặc cạp vỏ quả non. Sâu đủ lớn, độ 2 tuần làm nhộng trong lá khô.
– Phun thuốc ngừa bằng các loại thuốc phổ biến trên đọt non và quả non khi có sâu xuất hiện rộ như thuốc trừ rệp dưa, bọ rầy dưa.
2. Phòng trừ bệnh hại trên cây dưa hấu
2.1. Bệnh chạy dây, ngủ ngày, chết muộn, héo rũ hại cây dưa hấu
– Cây bị mất nước, chết khô từ đọt, thân đôi khi bị nứt, trên cây con bệnh làm chết rạp từng đám. Trên cây trưởng thành, nấm gây hại từ thời kỳ ra hoa đến đậu quả, cây dưa bị héo từng nhánh rồi chết hoặc héo đột ngột như bị thiếu nước. Vi sinh vật lưu tồn trong đất nhiều năm, bệnh này có liên quan ít nhiều đến tuyến trùng và ẩm độ đất. Nấm Phytophthora sp cũng ghi nhận là nguyên nhân gây ra bệnh này.
Nên lên luống cao, làm đất thòng thoáng, bón thêm phân chuồng, tro trấu, nhổ cây bệnh tiêu hủy.
– Phun Copper-B, Derosal 60WP, Rovral 50W, Topsin – M 50WP, Zin 80WP,… 2 – 3% hoặc Appencarb, Supper 50FL, Alliette 80WP, Ridomil 25WP, Curzate M8,… 1 – 2% tưới vào gốc.
– Rải Basudin 10 H 1 – 2 kg/l.000m2 trừ tuyến trùng.
– Tránh trồng dưa hấu và các cây cùng nhóm như bí đỏ, bí đao, dưa chuột, mướp đắng,… liên tục nhiều năm trên cùng một thửa ruộng.
2.2. Bệnh héo cây con, héo tóp thân dưa hấu
– Cổ rễ bị thối nhũn, cây dễ ngã, lá non vẫn xanh. Nấm chỉ gây hại ở giai đoạn cây con, bệnh còn làm thối đít quả. Bệnh phát triển mạnh khi độ ẩm cao, nấm lưu tồn trên thân lúa, rơm rạ, cỏ dại, lục bình, hạch nấm tồn tại trong đất sau mùa gặt lúa.
Xem thêm: Kỹ thuật trồng và chăm sóc dưa hấu mang lại hiệu quả kinh tế cao
– Phun, Validacin 5L, Anvil 5SC, Rovral 50WP, Ridomil 25 WP 1 – 2%, Copper-B 2 – 3%, Tilt super 250 ND, Bonanza 100 (các loại thuốc trị bệnh đốm vằn trên lúa đều trị được bệnh này).
2.3. Bệnh thán thư hại cây dưa hấu
– Bệnh gây hại trên lá trưởng thành, vết bệnh có vòng tròn nhỏ đồng tâm, màu nâu sẫm, quan sát kỹ thấy những chấm nhỏ li ti màu đen tạo thành các vòng đồng tâm, trên cuống lá và thân cũng có những vết màu nâu, vết bệnh trên quả có màu nâu tròn lõm vào da, bệnh nặng các vết này liên kết thành mảng to gây thối quả. Bệnh xuất hiện nhiều vào thời điểm trồng dưa sớm vụ Noel do trời còn mưa hoặc ruộng tưới quá nhiều nước, độ ẩm cao.
– Phun Manzate 200, Mancozeb 80WP, Antracol 70W, Curzate M8, Copper-B, Topsin-M, Benlat-C 50WP nồng độ 2 – 3%.
2.4. Bệnh bã trầu, nứt thân chảy nhựa
– Bệnh này nông dân còn gọi là đốm lá gốc hay bã trầu, vết bệnh lúc đầu là những chấm nhỏ màu nâu nằm thành từng đám như bị phun cổ trầu lên lá, vết bệnh ở bìa lá thường bị cháy nâu, sau đó héo khô. Trên thân nhất là nhánh thân, có đốm màu vàng trắng, hơi lõm, làm khuyết thân hay nhánh nơi bị bệnh. Nhựa cây ứa ra thành giọt, sau đó đổi thành màu nâu đen và khô cứng lại, vỏ thân nứt ra. Bệnh làm héo dây và nhánh.
– Tiêu hủy cây bệnh sau vụ thu hoạch. Tránh bón nhiều phân đạm, bệnh dễ phát triển và lây lan nhanh.
– Phòng trị bằng Topsin M, Manzate, Penncozeb, Ridomil, Derosal, Anvil, Copper B, Appencarb super 50 FL với nồng độ 1 – 2‰ hoặc Tilt 250 EC, Nustar 40 EC từ 2 – 3 cc/bình phun 8l. Tránh bón nhiều phân đạm, bệnh dễ phát triển và lây lan nhanh.
2.5. Bệnh đốm phấn hại cây dưa hấu
– Vết bệnh hình đa giác có góc cạnh rất rõ, lúc đầu có màu vàng nhạt sau chuyển thành nâu, sáng sớm quan sát kỹ mặt dưới lá có tơ nấm màu trắng, vết bệnh lúc già rất giòn, dễ vỡ. Bệnh thường xuất hiện từ lá già ở gốc đi lên lá non, phát ttiển mạnh vào thời điểm độ ẩm cao.
– Phun Curzat M-8, Mancozeb 80WP, Copper-zinc, Zin 80WP, Benlate-C 50 WP hoặc Ridomil 25WP 1 – 2 %. Lưu ý:
* Nồng độ 1 – 2‰= 10 – 20cc thuốc/bình 10l.
Lưu ý: Cần ngưng phun thuốc khoảng 7-10 ngày trước khi thu hoạch quả dưa hấu.
