Nội dung bài viết
Phòng và điều trị bệnh ung khí thán ở trâu bò
1. Đặc điểm bệnh ung khí thán
– Bệnh ung khí thán là một bệnh truyền nhiễm cấp tính của trâu, bò gây ra do trực khuẩn yếm khí có nha bào. Bệnh thường xảy ra ở thể cấp tính. Con vật chết rất nhanh, có thể sau vài giờ, vài ngày, có khi một tuần.
– Biểu hiện đặc trưng của bệnh: sưng các bắp thịt có khí (ung ở các bắp thịt).
– Bệnh thường phát ra lẻ tẻ, có tính chất địa phương, thường xảy ra vào mùa mưa, nhất là sau những trận mưa lớn ở những vùng ẩm thấp. lầy lội.
2. Cách thức truyền bệnh
Bệnh không lây trực tiếp từ súc vật ốm sang súc vật khoẻ. Nha bào từ xác chết, phân, thể dịch bài tiết vào trong đất và sống lâu ở đó. Khi mưa lụt nha bào nổi lên mặt đất và nhiễm vào đồng cỏ. Súc vật cảm thụ ăn phải nha bào sẽ bị nhiễm bệnh.
Xem thêm: Phòng và điều trị bệnh viêm ruột cata mạn tính ở trâu, bò
3. Triệu chứng bệnh ung khí thán
Con vật hơi sốt, thường 39-39,5oC, ít khi tăng quá 40oC. Thường con vật vẫn ăn cho tới chết. Sau một thời gian thì xuất hiện khối ung trên mình con vật, nhất là ở các bắp thịt to. Ung mới đầu nóng, đau và to dần ra, bên trong sinh nhiều hơi. Sau đó chỗ sưng ít nóng, ít đau hơn, ở giữa lạnh, da cứng, xung quanh là vùng thuỷ thũng. Màu da thâm tím lại, gõ vào chỗ sưng thì kêu bồm bộp.
Có ung sưng rất to, sau nứt ra như quả dưa bở, chảy dịch. Có ung sưng chuyển thành mụn loét, có mủ và máu, ung xẹp xuống sau 1-2 ngày thì bong ra từng mảng và dúm lại. Khi có ung ở chân thì con vật đi khó, chân què, khi có ung ở cổ thì con vật khó thở, có khi lưỡi thè ra ngoài làm ta dễ nhầm lẫn với bệnh tụ huyết trùng, có con mũi sùi bọt. Nếu triệu chứng nặng con vật sưng 4 chân không đứng được, nằm liệt, hậu môn lòi dom.
Thường bệnh tiến triển 2-3 ngày, thân nhiệt hạ thấp, con vật chết . Khi gia súc chết thấy bụng chướng to, phân chảy ra hậu môn.
4. Bệnh tích
Xác chết chậm thối. Mổ xác thấy mùi bơ ôi. Bệnh tích chủ yếu là khối ung, bắp thịt có màu đỏ thẫm hoặc nâu xạm, bị hoại tử, có chất keo lầy nhầy, hoặc như thịt đông, cắt vào sâu thấy sủi bọt và hơi có tiếng kêu lạo xạo như tôm bơi trong rổ, mùi hơi ngọt. Hạch ở vùng có ung sưng to, tụ máu.
5. Điều trị
Trường hợp quá cấp tính, bệnh tiến triển nhanh, con vật chết nhanh thì rất khó chữa. Vì thế phải can thiệp thật sớm.
Xem thêm: Phòng và điều trị bệnh chướng bụng đầy hơi ở dê
5.1. Hộ lý
– Tách gia súc bị bệnh ra khỏi đàn, tẩy uế chuồng trại bằng các chất sát trùng.
– Chăm sóc nuôi dưỡng gia súc tốt.
5.2. Dùng thuốc điều trị
Dùng kháng sinh điều trị: Penicillin có tác dụng đặc hiệu đến vi khuẩn hiếu khí có nha bào. Liều lượng trung bình 10.000UI (đơn vị)/kg thể trọng mỗi ngày, đồng thời kết hợp với nuôi dưỡng và chăm sóc tốt.
– Trường hợp bệnh nặng: Với trâu trên 1 tuổi tiêm vào bắp thịt 400-500 nghìn UI/ mỗi lần, cách nhau 4-6 giờ tiêm một lần,ngày tiêm ba lần, tiêm cho đến khi thân nhiệt hạ xuống, ngày thứ 3 nếu bệnh đã nhẹ thì tiêm 60-80 vạn đơn vị.
– Trường hợp bệnh nhẹ: Tiên 20-40 vạn UI mỗi lần (ngày thứ nhất 600.000 -1.200.000 UI, ngày thứ 2: 600.000 UI, ngày thứ 3 rút bớt).
Dùng hoá chất sát trùng: Tiêm xung quanh khối ung (axit fenic 5%, thuốc tím 3-5%)
Chữa triệu chứng và biến chứng: Những con vật sốt nhiều có triệu chứng bị bại liệt, bí đái thì tiêm dung dịch Urotropin 40% vào tĩnh mạch, bắp thịt hay dưới da, mỗi ngày 4-10g/2 lần. Tiêm liên tục trong 2-3 ngày.
Xem thêm: Biện pháp phòng, điều trị bệnh viêm phổi và bệnh tiêu chảy ở dê
6. Phòng bệnh ung khí thán
Bệnh lây lan gián tiếp qua thức ăn, nước uống, đồng cỏ nhiễm nha bào, cho nên cần áp dụng các biện pháp sau:
– Chọn địa điểm, vùng chăn nuôi, tránh những vùng đã có bệnh ung khí thán
– Cách ly súc vật ốm, không đưa con vật mắc bệnh đi chăn thả.
– Tiêu độc xác chết, chôn sâu ít nhất 2 m.
– Tiêu độc dụng cụ chăn nuôi, đồ vật nhiễm trùng bằng formol 3%, vôi bột hay chèm lửa,…
– Không vận chuyển, mổ thịt gia súc bệnh.
